Đạo Phật với nhiều truyền thống tốt đẹp trong đó có Lễ Vu Lan báo hiếu đã hài hòa vào sinh hoạt của dân tộc Việt Nam từ bao đời, trở thành một nét đẹp văn hóa của dân tộc.

Đối với đạo Phật, thực hành hiếu thảo là con đường giải thoát của chính pháp. Không hiếu thảo với cha mẹ thì không thể gọi là Phật tử chân chính. Kinh "Nhẫn nhục" nói rằng: "Điều thiện tối cao là chí hiếu, điều ác cực ác là bất hiếu". Hằng năm, đến ngày rằm tháng 7 âm lịch, Phật tử các phương lại tổ chức lễ Vu Lan để báo hiếu. Lễ Vu Lan hay Vu Lan Bồn có nghĩa là lễ dâng cúng thức ăn lên Tam Bảo để xin chú nguyện cho ông bà, cha mẹ, những người quá cố trong bảy đời, nếu ai đã làm điều tội lỗi ở trần gian, khi mãn phần bị đọa vào địa ngục, sẽ được nhờ ân đức Tam Bảo ra khỏi địa ngục, sinh về các cõi an lành khác. Vu Lan là dịp nhắc nhở các thế hệ con cháu nhớ tới công ơn dưỡng dục sinh thành của cha mẹ, ông bà, tổ tiên.
Điểm tương đồng trong văn hóa đạo đức người Việt với văn hóa Phật giáo về chữ "Hiếu" đã giúp đạo Phật trở thành một trong những tôn giáo được nhiều người Việt quan tâm dù không phải là tín đồ. Vì lẽ đó, Lễ Vu Lan báo hiếu của đạo Phật thu hút nhiều người, nhiều thế hệ tham gia hơn cả. Đây không chỉ là dịp để mọi người thể hiện sự hiếu thuận, thành kính với cha mẹ mà còn là dịp để lên chùa cầu nguyện, cảm nhận ân đức của cha mẹ cũng như làm công quả.
Việc làm này nhằm cầu nguyện cho cha mẹ đã mất được siêu thoát và nhắc nhở những người may mắn còn cha, còn mẹ hãy biết trân trọng hiện tại. Vì thế, Vu Lan có ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Và cũng vì thế, dù không là tín đồ đạo Phật, nhiều thế hệ người Việt vẫn hướng tới Phật giáo, tới chùa vào những ngày tháng 7 mưa ngâu. Nhiều gia đình gửi con đến chùa, nhiều bạn trẻ tự tìm đến chùa để nghe giảng về chữ hiếu, để tự mình hiểu hơn công ơn của của cha mẹ, tổ tiên mà tu tâm sửa tính, mà điều chỉnh hành vi. Những tư tưởng nhân văn, cao đẹp của đạo Phật về chữ "Hiếu" đã thẩm thấu, hòa hợp với nghĩ suy trong tiềm thức. Bài học nhẹ nhàng mà sâu sắc của Kinh Phật vì thế mà thẩm thấu nhẹ nhàng nhưng có sức sống vô cùng bền bỉ.
(ĐCSVN)