Tốc độ:
1x
(QK7 Online) - Báo Quân giải phóng - cơ quan của Quân ủy, Bộ Tư lệnh Miền, tiếng nói của các LLVT nhân dân giải phóng miền Nam Việt Nam - ra số đầu tiên vào ngày 1/11/1963 và số cuối cùng ngày 15/10/1975. Trải qua 12 năm hoạt động, Báo đã cho ra đời 338 số, phản ánh, quy chiếu cuộc chiến tranh chống Mỹ trên chiến trường miền Nam từ hướng tiếp cận của những nhà báo - chiến sĩ. Trong quá trình hoạt động, căn cứ của báo được di chuyển nhiều nơi, và thường chia làm hai bộ phận: Căn cứ tòa soạn và căn cứ của phóng viên thường trú. Từ năm 1973, hai bộ phận của báo nhập làm một và chuyển về khu rừng Tà Tê thuộc vùng giải phóng Lộc Ninh.
Các cựu phóng viên Báo Quân giải phóng về thăm lại căn cứ tòa soạn tại Tà Tê (Lộc Thành, Lộc Ninh, Bình Phước) ngày 17/6/2025 (từ trái sang: Nguyễn Đình Thịnh, Trần Thị Vinh, Vũ Văn Chuẩn, già làng ấp Tà Tê Điểu Hạnh)
Đầu năm 1973, sau khi Hiệp định Paris được ký kết, trong đội hình Cục Chính trị Miền, báo Quân giải phóng, chuyển căn cứ từ Tây Ninh về Tà Thiết - Bình Phước. Tà Thiết nằm trong khu vực rừng già rộng chừng 20 km2, thuộc vùng giải phóng gồm các huyện Lộc Ninh, Bù Đốp, Bù Gia Mập, nối với căn cứ Khu B huyện Tân Biên tỉnh Tây Ninh, giáp biên giới Việt Nam - Campuchia và gắn liền với đường vận tải chiến lược từ hậu phương lớn miền Bắc vào chiến trường Nam Bộ. Đây cũng là vùng giải phóng có làng - xã chiến đấu, gần sát thị trấn Lộc Ninh, “thủ phủ” của Chính phủ Cách mạng lâm thời, nơi có sân bay và trụ sở làm việc của Ủy ban quốc tế kiểm soát và giám sát, phái đoàn Ban Liên hiệp quân sự 4 bên trung ương. Căn cứ của Báo Quân giải phóng được đặt tại khu rừng Tà Tê (nay thuộc ấp Tà Tê 2, xã Lộc Thành, huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước). Tà Tê là tên gọi một sóc của đồng bào dân tộc S'tiêng, do bị địch ném bom, dân làng đã chuyển đi nơi khác. Từ đây, bộ phận phóng viên thường trú vào ở chung căn cứ với bộ phận thường trực tại toàn soạn, không còn căn cứ “Vòng ngoài”, “Vòng trong” nữa.
Ngay sau ngày chuyển về Tà Tê, cán bộ phóng viên báo vừa tổ chức học tập, nghiên cứu nội dung Hiệp định Paris và tình hình nhiệm vụ mới của cách mạng miền Nam, vừa tranh thủ xây dựng căn cứ. Cựu phóng viên Nguyễn Đình Thịnh kể: “Các lán trại của báo được xây dựng dưới những tán rừng có nhiều tre và cây cổ thụ nằm bên một con suối. Chúng tôi đào một hầm rộng, có thể mắc võng ngủ dưới hầm được ba, bốn người, nắp hầm làm bằng cây to, chắc, trên đổ đất dày tới bốn, năm mươi phân. Nhà cao rộng, mái lợp lá trung quân”. Cũng việc xây cứ, cựu phóng viên Lê Huy Nhật kể: “Làm nhà, mất công nhất là vào rừng tìm hái lá trung quân, lá to không bằng bàn tay, dài không quá một gang tay, gập đôi, gim lại thành từng vỉ. Những đêm mưa rừng, nước không xuyên thủng những chiếc lá mỏng manh che cho người lính, những chiếc lá truyền ý chí trung quân bền gan, chịu đựng gian khổ, cho những nhà báo - chiến sĩ".
Xây dựng xong nhà, tranh thủ thời gian giữa các đợt đi tác nghiệp tại chiến trường, các nhà báo trồng rau, nuôi gà, tự túc một phần lương thực thực phẩm. Vẫn cựu phóng viên Nguyễn Đình Thịnh: “Chúng tôi vào dân xin hom mía, gốc dứa, chuối con về trồng, chung tiền mua gà về nuôi. Chỉ sau hai đợt đi công tác về, chuối đã có quả chín, dấm vài ngày là ăn được. Mía đã ngọt nước, tôi chặt đưa cho mỗi ban của Phòng Tuyên huấn mấy cây để cùng thưởng thức, dứa có quả to chín thơm lựng, bổ ra mỗi người một miếng, thật ngọt ngào. Thỉnh thoảng anh em phóng viên về đông, tối chúng tôi làm nồi cháo gà, mỗi người một ca inox Mỹ, ấm bụng làm sao”.
Từ căn cứ Tà Tê, phóng viên Báo Quân giải phóng tỏa đi các chiến trường viết tin, bài phản ánh hoạt động của quân và dân miền Nam đấu tranh vạch trần âm mưu lấn chiếm và bình định của chính quyền, quân đội Sài Gòn. Tại đây, Tổng biên tập Hồ Văn Sanh được cử tham gia đoàn đại biểu quân sự của Chính phủ Cách mạng lâm thời trong Ban Liên hợp quân sự 4 bên tại trại Davis - Sài Gòn. Nguyễn Viết Tá thay làm Tổng biên tập. Phan Tư, Lê Quang Mưu, Phạm Ngọc Thành, Nguyễn Đình Thịnh ra thị trấn Lộc Ninh viết về việc trao trả tù nhân. Nguyễn Đỗ Văn đi Sư đoàn 5. Ngô Đăng Rêu, Hà Văn Cung, Vũ Hữu Sự đi Sư đoàn 7. Thiệu Cơ đi Sư đoàn 9. Nguyễn Ngọc Lưu về chiến trường Bà Rịa - Long Khánh. Đào Bá Hạp về chiến trường Bến Tre - Trung Nam Bộ.
Ngay sau ngày chuyển về Tà Tê, cán bộ phóng viên báo vừa tổ chức học tập, nghiên cứu nội dung Hiệp định Paris và tình hình nhiệm vụ mới của cách mạng miền Nam, vừa tranh thủ xây dựng căn cứ. Cựu phóng viên Nguyễn Đình Thịnh kể: “Các lán trại của báo được xây dựng dưới những tán rừng có nhiều tre và cây cổ thụ nằm bên một con suối. Chúng tôi đào một hầm rộng, có thể mắc võng ngủ dưới hầm được ba, bốn người, nắp hầm làm bằng cây to, chắc, trên đổ đất dày tới bốn, năm mươi phân. Nhà cao rộng, mái lợp lá trung quân”. Cũng việc xây cứ, cựu phóng viên Lê Huy Nhật kể: “Làm nhà, mất công nhất là vào rừng tìm hái lá trung quân, lá to không bằng bàn tay, dài không quá một gang tay, gập đôi, gim lại thành từng vỉ. Những đêm mưa rừng, nước không xuyên thủng những chiếc lá mỏng manh che cho người lính, những chiếc lá truyền ý chí trung quân bền gan, chịu đựng gian khổ, cho những nhà báo - chiến sĩ".
Xây dựng xong nhà, tranh thủ thời gian giữa các đợt đi tác nghiệp tại chiến trường, các nhà báo trồng rau, nuôi gà, tự túc một phần lương thực thực phẩm. Vẫn cựu phóng viên Nguyễn Đình Thịnh: “Chúng tôi vào dân xin hom mía, gốc dứa, chuối con về trồng, chung tiền mua gà về nuôi. Chỉ sau hai đợt đi công tác về, chuối đã có quả chín, dấm vài ngày là ăn được. Mía đã ngọt nước, tôi chặt đưa cho mỗi ban của Phòng Tuyên huấn mấy cây để cùng thưởng thức, dứa có quả to chín thơm lựng, bổ ra mỗi người một miếng, thật ngọt ngào. Thỉnh thoảng anh em phóng viên về đông, tối chúng tôi làm nồi cháo gà, mỗi người một ca inox Mỹ, ấm bụng làm sao”.
Từ căn cứ Tà Tê, phóng viên Báo Quân giải phóng tỏa đi các chiến trường viết tin, bài phản ánh hoạt động của quân và dân miền Nam đấu tranh vạch trần âm mưu lấn chiếm và bình định của chính quyền, quân đội Sài Gòn. Tại đây, Tổng biên tập Hồ Văn Sanh được cử tham gia đoàn đại biểu quân sự của Chính phủ Cách mạng lâm thời trong Ban Liên hợp quân sự 4 bên tại trại Davis - Sài Gòn. Nguyễn Viết Tá thay làm Tổng biên tập. Phan Tư, Lê Quang Mưu, Phạm Ngọc Thành, Nguyễn Đình Thịnh ra thị trấn Lộc Ninh viết về việc trao trả tù nhân. Nguyễn Đỗ Văn đi Sư đoàn 5. Ngô Đăng Rêu, Hà Văn Cung, Vũ Hữu Sự đi Sư đoàn 7. Thiệu Cơ đi Sư đoàn 9. Nguyễn Ngọc Lưu về chiến trường Bà Rịa - Long Khánh. Đào Bá Hạp về chiến trường Bến Tre - Trung Nam Bộ.
Tác giả - Đại tá Hồ Sơn Đài (bìa phải) cùng các cựu phóng viên Báo Quân giải phóng về thăm lại căn cứ tòa soạn tại Tà Tê (Lộc Thành, Lộc Ninh, Bình Phước)
Tháng 12/1973, Báo Quân giải phóng được bổ sung một đoàn phóng viên gồm 12 người vừa được đào tạo chính quy từ Trường Tuyên huấn Trung ương (nay là Học viện Báo chí và Tuyên truyền). Cựu phóng viên Đỗ Tất Thắng kể: “Cuối tháng 12/1973, chúng tôi có mặt ở Báo Quân giải phóng. Tất cả đều còn rất trẻ, người cao tuổi nhất chỉ ba mươi, người ít tuổi nhất mới hai mươi mốt. Việc đầu tiên là sắp xếp về các tổ chuyên môn. Tổ quân sự có Lê Văn Minh, Mai Chiến Thái, Đào Bá Hạp, Nguyễn Ngọc Lưu, Vũ Hồng Hưng, Đỗ Văn Trường, Đỗ Đình Nghiệp, Nguyễn Hữu Quỳnh; Tổ chính trị có Trần Phấn Chấn, Đỗ Công Viện, Ngô Đăng Rêu, Mai Bá Thiện, Trần Đình Bá, Lê Huy Nhật, Cầm Hùng, Vũ Ngọc Xiêm, Hoàng Huân; Tổ thư ký tòa soạn có Lê Quang Mưu, Nguyễn Văn Sung, Đỗ Tất Thắng, Nguyễn Việt Ân”. Ngày 20/7/1974, Quân đoàn 4 thành lập, một số phóng viên như Đỗ Văn Trường, Nguyễn Hữu Quỳnh, Đỗ Đình Nghiệp, Vũ Hồng Hưng được chuyển đi Quân đoàn 4 để chuẩn bị xuất bản tờ báo Binh đoàn Cửu Long. Các phóng viên còn lại tiếp tục chia tỏa về các chiến trường. Lê Huy Nhật, Trần Đình Bá đi Sư đoàn 7. Lê Quang Mưu, Hoàng Huân đi Đoàn pháo binh Biên Hòa. Nguyễn Đình Thịnh, Mai Bá Thiện đi Sư đoàn 9. Ngô Đăng Rêu, Đỗ Tất Thắng về chiến trường Sài Gòn - Gia Định… Bài của các phóng viên gửi về phản ánh hoạt động chiến đấu của các LLVT hỗ trợ Nhân dân đánh phá bình định lấn chiếm ở vùng nông thôn đồng bằng sông Cửu Long, tiêu diệt địch ở vùng rừng núi, mở hành lang tiếp nhận chi viện từ miền Bắc và hành lang xuống các chiến trường, giáp đô thị Sài Gòn.
Bước sang năm 1975, trong nhịp điệu “một ngày bằng hai mươi năm”, phóng viên Báo Quân giải phóng theo các cánh quân tiến về Sài Gòn và các địa phương xa. Tổng biên tập Nguyễn Viết Tá và bộ phận minh ngữ tháp tùng Bộ chỉ huy chiến dịch Hồ Chí Minh dời sở chỉ huy về căn cứ Căm Xe - Bến Cát. Ngô Thế Kỷ đi làm phái viên tại Quân đoàn 3, tiến công trên hướng Tây Bắc Sài Gòn, đánh căn cứ Đồng Dù. Nguyễn Ngọc Lưu theo Sư đoàn 320 tiến công trên hướng Tây Bắc, vào sân bay Tân Sơn Nhất. Lê Huy Nhật, Nguyễn Việt Ân, Trần Đình Ba đi Sư đoàn 7 đánh Đồng Xoài, giải phóng Phước Long, sau đó đi Gia Nghĩa. Mai Bá Thiện, Nguyễn Đình Thịnh đi Sư đoàn 9 tác nghiệp ở khu vực Tây Bến Cát, sau đó đi Bù Bông, Kiến Đức, Gia Nghĩa. Nguyễn Văn Sung theo Sư đoàn 5 xuống Kiến Tường, tác chiến dọc Đường số 4, thị xã Tân An. Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy của quân và dân miền Nam được các phóng viên phản ánh nóng hổi, kịp thời, đầy đủ trên mặt báo Quân giải phóng.
Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, cán bộ, nhân viên đang ở cơ quan tòa soạn tại rừng Tà Tê và những phóng viên đang theo các cánh quân được lệnh về thành phố Sài Gòn, chuẩn bị ra những số tiếp theo, phản ánh hoạt động của các LLVT giải phóng tiếp quản, quân quản, truy quét tàn quân địch, bảo vệ các mục tiêu quan trọng, các địa bàn chiến lược; tham gia khắc phục hậu quả chiến tranh; tổ chức giải quyết chính sách hậu phương Quân đội, sắp xếp lại tổ chức quân sự và lực lượng cho phù hợp với điều kiện thời bình.
Từ khi chuyển căn cứ về Tà Tê, Báo Quân giải phóng ra được 59 số, từ số 261 (ra ngày 11/1/1973) đến số 319 (ra ngày 25/4/1975). Từ đây, cán bộ, phóng viên, nhân viên của báo đã bám sát chiến trường, bám sát thực tế chiến đấu, công tác của bội đội và dân quân du kích để lấy tư liệu, viết bài, phản ánh kịp thời và trung thực mọi hoạt động của quân và dân miền Nam trong giai đoạn cuối của cuộc chiến tranh giải phóng. Đã hơn 50 năm, khu rừng Tà Tê xưa, nay đã thành khu dân cư sầm uất với đầm sen, ruộng lúa và vườn cây xum xuê trái. Đã quá nửa nhà báo - chiến sĩ báo Quân giải phóng ra đi. Những người còn lại giờ đây tuổi đã trên, dưới tám mươi vẫn vẹn nguyên niềm lung linh về căn cứ Tà Tê, về một thời làm Báo Quân giải phóng.
Bước sang năm 1975, trong nhịp điệu “một ngày bằng hai mươi năm”, phóng viên Báo Quân giải phóng theo các cánh quân tiến về Sài Gòn và các địa phương xa. Tổng biên tập Nguyễn Viết Tá và bộ phận minh ngữ tháp tùng Bộ chỉ huy chiến dịch Hồ Chí Minh dời sở chỉ huy về căn cứ Căm Xe - Bến Cát. Ngô Thế Kỷ đi làm phái viên tại Quân đoàn 3, tiến công trên hướng Tây Bắc Sài Gòn, đánh căn cứ Đồng Dù. Nguyễn Ngọc Lưu theo Sư đoàn 320 tiến công trên hướng Tây Bắc, vào sân bay Tân Sơn Nhất. Lê Huy Nhật, Nguyễn Việt Ân, Trần Đình Ba đi Sư đoàn 7 đánh Đồng Xoài, giải phóng Phước Long, sau đó đi Gia Nghĩa. Mai Bá Thiện, Nguyễn Đình Thịnh đi Sư đoàn 9 tác nghiệp ở khu vực Tây Bến Cát, sau đó đi Bù Bông, Kiến Đức, Gia Nghĩa. Nguyễn Văn Sung theo Sư đoàn 5 xuống Kiến Tường, tác chiến dọc Đường số 4, thị xã Tân An. Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy của quân và dân miền Nam được các phóng viên phản ánh nóng hổi, kịp thời, đầy đủ trên mặt báo Quân giải phóng.
Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, cán bộ, nhân viên đang ở cơ quan tòa soạn tại rừng Tà Tê và những phóng viên đang theo các cánh quân được lệnh về thành phố Sài Gòn, chuẩn bị ra những số tiếp theo, phản ánh hoạt động của các LLVT giải phóng tiếp quản, quân quản, truy quét tàn quân địch, bảo vệ các mục tiêu quan trọng, các địa bàn chiến lược; tham gia khắc phục hậu quả chiến tranh; tổ chức giải quyết chính sách hậu phương Quân đội, sắp xếp lại tổ chức quân sự và lực lượng cho phù hợp với điều kiện thời bình.
Từ khi chuyển căn cứ về Tà Tê, Báo Quân giải phóng ra được 59 số, từ số 261 (ra ngày 11/1/1973) đến số 319 (ra ngày 25/4/1975). Từ đây, cán bộ, phóng viên, nhân viên của báo đã bám sát chiến trường, bám sát thực tế chiến đấu, công tác của bội đội và dân quân du kích để lấy tư liệu, viết bài, phản ánh kịp thời và trung thực mọi hoạt động của quân và dân miền Nam trong giai đoạn cuối của cuộc chiến tranh giải phóng. Đã hơn 50 năm, khu rừng Tà Tê xưa, nay đã thành khu dân cư sầm uất với đầm sen, ruộng lúa và vườn cây xum xuê trái. Đã quá nửa nhà báo - chiến sĩ báo Quân giải phóng ra đi. Những người còn lại giờ đây tuổi đã trên, dưới tám mươi vẫn vẹn nguyên niềm lung linh về căn cứ Tà Tê, về một thời làm Báo Quân giải phóng.
Đại tá, PGS-TS Hồ Sơn Đài
nguyên Trưởng phòng Khoa học Quân sự Quân khu
nguyên Trưởng phòng Khoa học Quân sự Quân khu
.jpg)
.jpg)
