Ngân hàng Nhà nước đề xuất tài sản thế chấp ngân hàng không bị kê biên trong quá trình thi hành án hoặc xử lý vi phạm hành chính.

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa có tờ trình gửi Chính phủ đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng để luật hóa một số nội dung của Nghị quyết số 42/2014/QH14 ngày 21/6/2017 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng (Nghị quyết 42).

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), việc tiếp tục luật hóa các quy định tại Nghị quyết 42 nhằm tạo lập khuôn khổ pháp lý đồng bộ về xử lý nợ xấu, đảm bảo phù hợp với thực tiễn, xử lý các vướng mắc, khó khăn đã và đang cản trở tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ thực hiện các quyền hợp pháp của mình trong việc xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu, gián tiếp ảnh hưởng đến khả năng xoay vòng vốn cũng như tiếp cận tín dụng với chi phí hợp lý của người dân và doanh nghiệp.

Việc xây dựng chính sách phải đảm bảo cân bằng giữa quyền lợi hợp pháp của tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ với các quyền hợp pháp của bên bảo đảm tài sản, tránh tạo ra sự bất đối xứng giữa bên cho vay và bên đi vay.

Một là, luật hóa quy định về quyền thu giữ tài sản bảo đảm. Theo NHNN, điều này nhằm xử lý vướng mắc của các tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ trong quá trình xử lý tài sản bảo đảm, xử lý nợ xấu, nhằm đảm bảo cân bằng giữa quyền của chủ nợ và các quyền lợi hợp pháp của bên bảo đảm.

Cùng với đó, hiện pháp luật mới chỉ ghi nhận quyền yêu cầu Tòa án giải quyết việc người đang giữ tài sản không giao tài sản để bên nhận bảo đảm xử lý tài sản bảo đảm mà không quy định trực tiếp quyền thu giữ tài sản bảo đảm của bên nhận bảo đảm.

"Việc thiếu quy định này đã gây khó khăn rất lớn đến quyền xử lý tài sản bảo đảm của tổ chức mua bán, xử lý nợ và tổ chức tín dụng vì tổ chức mua bán, xử lý nợ cũng như các tổ chức tín dụng không thể thực hiện việc thu giữ nếu các chủ tài sản không đồng thuận, cố tình chống đối, thậm chí tạo ra các tranh chấp khác liên quan đến tài sản bảo đảm nhằm kéo dài thời gian xử lý tài sản bảo đảm", NHNN phân tích.

Hai là, luật hóa quy định về kê biên tài sản bảo đảm của bên phải thi hành án.

Khi quy định này không được luật hóa tại Luật Các tổ chức tín dụng, tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ tiếp tục gặp khó khăn do tài sản bảo đảm có thể bị kê biên để thi hành án, kể cả để thực hiện các nghĩa vụ không phải thuộc trường hợp thi hành bản án, quyết định về cấp dưỡng, bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ; điều này ảnh hưởng lớn đến quyền lợi chủ nợ của các tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán, xử lý nợ.

Ba là, luật hóa quy định về hoàn trả tài sản bảo đảm là vật chứng trong vụ án hình sự và bổ sung quy định về hoàn trả tài sản bảo đảm là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính.

Có ý kiến nhận định rằng, đề xuất này sẽ giúp ngân hàng giảm thiểu rủi ro tín dụng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và cá nhân khi vay vốn. Khi tài sản bảo đảm không bị kê biên, các tổ chức tín dụng sẽ có cơ sở vững chắc hơn trong việc cấp tín dụng, hỗ trợ phát triển kinh tế.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến lo ngại rằng, nếu tài sản bảo đảm được loại trừ khỏi phạm vi kê biên, có thể phát sinh tranh chấp giữa các bên liên quan, đặc biệt là trong các vụ án dân sự và hình sự có liên quan đến tài sản thế chấp.

Hiện nay, đề xuất này vẫn đang trong quá trình lấy ý kiến và cần được xem xét kỹ lưỡng trước khi chính thức ban hành. NHNN kỳ vọng việc sửa đổi sẽ giúp hệ thống tài chính hoạt động ổn định, giảm nợ xấu và tạo ra môi trường tín dụng lành mạnh hơn.

Anh Mai